In onze zomerserie vertellen medewerkers over samenwerken in het UMC Utrecht. Samen met collega’s. Samen met patiënten. Het is de kracht van samen. Deze keer: Filip de Vos, internist-oncoloog en kaderarts palliatieve zorg bij de divisie Beeld en Oncologie. “Heb oog voor spirituele en religieuze aspecten in de laatste levensfase van een patiënt. Het maakt een patiënt sterker en weerbaarder.”

Een afgedekte spiegel in de patiëntenkamer, wat betekent dat? Waarom weigert een patiënt pijnstilling? Waarom steekt iemand een kaars aan? Het zijn allemaal visies op gezondheid en sterven, en rituelen en gebruiken van verschillende levensbeschouwingen. Filip de Vos verzamelde samen met collega’s van geestelijke verzorging deze visies, rituelen en gebruiken in de ‘Wegwijzers interculturele zorg’. In deze wegwijzers staan hoe verschillende religies tegen ziekten aankijken, wat hun visie is op de dood en waar zij waarde en belang aan hechten. Ze helpen zorgprofessionals bij het beter te begrijpen van de belevingswereld van patiënten in hun laatste levensfase. 

De opmaat naar een goed gesprek 

Filip: “Het mooie van de mens is dat iedereen eigen visies, rituelen en gebruiken heeft. Deze individuele, familiale of culturele verschillen kunnen een uitdaging voor zorgprofessionals zijn om passende zorg te leveren. Dan is het belangrijk om een open gesprek te hebben met de patiënt en zijn naasten. Zo kun je je inleven in de wereld van de patiënt, ruimte bieden voor rituelen en zorg bieden die past bij de behoeften. De wegwijzer helpt de patiënt beter te begrijpen en is de opmaat naar een goed gesprek naar de eigen rituelen rondom ziekte en overlijden.” 

Stap uit je comfortzone  

Voor Filip ligt de kracht van samen in het uit je comfortzone te stappen en verschillen te omarmen. Het opdoen van verschillende inzichten is waardevol volgens Filip: “Een wereld waarin iedereen anders is en waar schuring is, is beter dan een wereld waarin iedereen gelijk is. Deze verschillen kleuren het leven. Je leert van elkaar. Als iedereen zichzelf mag zijn en je je openstelt voor andere perspectieven, leidt dit tot zorg die aansluit bij de behoeften van de patiënt en zijn naasten. Er ontstaat meer begrip voor elkaar.”  

Oog voor spirituele aspecten 

Ook is het volgens Filip belangrijk om oog te hebben voor spirituele aspecten. “Ik hoop dat collega’s openstaan voor spirituele gesprekken en ruimte maken voor gebed en rituelen. Die zijn voor iedere patiënt anders. Daarom nodigen we regelmatig geestelijken uit de geloofsgemeenschap uit die bij de betreffende patiënt past. Sommige patiënten willen een sobere, anderen weer voor een meer uitbundige uiting van rituelen. Rituelen markeren belangrijke overgangsmomenten in het leven. Denk aan geboorte, huwelijk, inwijding en overlijden. De dood is voor religieuze mensen een overgang. Rituelen helpen de stervende, familieleden en andere naasten in deze overgang tussen leven en hiernamaals. Door samen op te trekken richten we ons op wat belangrijke en van waarde is voor patiënt en zijn naasten.”